Hoe brengen we digitalisering naar de eerste lijn?

We vonden elkaar op LinkedIn naar aanleiding van een gezamenlijke interesse in de vraag: “Hoe komen we van tech-push tot het inzetten van tech (use) en dus gedragsverandering?  Met andere woorden, het stimuleren van intrinsieke motivatie bij de potentiële gebruikers? Wij denken dat het betrekken van mensen bij het ontwikkelen van digitale toepassingen, de sleutel is om digitalisering in de eerste lijn verder te brengen. Zo ontstond het idee om een Clubhouse bijeenkomst* te organiseren over het onderwerp. Maandag 1/3 gingen we in gesprek met iedereen die in onze ‘room’ aanschoof.

We werden verrast door een mooi gemixt gezelschap. Er waren onder meer: specialist, twee zorgondernemers met bekende succesvolle applicaties, een UXdesigner van een 1^e lijns blended-care leefstijl tool, een ICTer uit een ander branche.

Tijdens het gesprek kwamen er een aantal belemmeringen naar voren:

• De gebruikers worden onvoldoende betrokken en daardoor staat de behoefte van mensen niet centraal bij het ontwikkelen van digitale oplossingen.
• Implementatie wordt onderschat en daardoor is er onvoldoende budget / tijd voor opleidingen en het inrichten van een helpdesk.
• Een financiële vergoeding (incentive) is belangrijk.

Uit de praktijk

Een aantal concrete voorbeelden: Er kwamen verschillende voorbeelden voorbij van technische oplossingen die met beperkte training van de zorgmedewerkers uitgerold werden. Ook is er niet altijd een helpdesk beschikbaar, zeker niet in de eerste lijn. Terwijl een helpdesk juist een mooi middel is om een digitale toepassing te verbeteren. Voor BeterDichtbij is het dé bron om de wensen van de gebruikers te leren kennen.

Ook bespraken we een voorbeeld waarbij de medewerkers wèl waren getraind en er ook een helpdesk was, maar toch bleek dat de implementatie van een tool voor diabetes 2 patiënten in een ziekenhuis nóg meer educatie op maat en meer tijd te bleek vergen dan oorspronkelijk ingepland. 

We hadden het ook over het succes van Kijksluiter, dit is deels het gevolg van de financiële vergoeding die apotheken krijgen voor het beschikbaar stellen van de oplossing, meer dan 90% van de apotheken biedt het nu aan. Dit leidt er echter niet vanzelf toe dat de apothekersassistenten dit op de optimale manier inzetten. Er blijkt nog uitleg en motivatie nodig, dus alleen een financiële prikkel is niet voldoende.

Een enthousiastelingen die alleen opstaat als de digitale tool ook daadwerkelijk een oplossing biedt voor een dagelijks probleem. Zodat het op de lange termijn tijdwinst oplevert. Na het instappen van ‘early adopters’ zoals we die noemen in de marketing (zie afbeelding), kost het veel inspanning om de rest ook aan te haken.  We zijn benieuwd wat jullie denken, maar wij schatten dat deze groep hooguit 5% van de te bereiken groep bevat.  Uit ons gesprek leek te komen dat de stap naar de rest van de groep niet te overbruggen is zonder helpdesk en implementatie gelden.

Barrières

We kwamen ook nog een aantal barrières tegen die niet van het ene op het andere moment opgelost gaan worden:

• Al die verschillende systemen maken de overdrachten tussen 1^e en 2^e lijn moeilijk en belemmeren de ervaringen van patiënten en zorgverleners.
• Zorgverleners kunnen niet verantwoordelijk zijn voor digitale adviezen waar ze zelf geen controle over gehad hebben. Dit zorgt ervoor dat de zorggebruiker hierbij niet de juiste begeleiding krijgt. Deze barrière heeft 2 kanten:
  • Er is een wildgroei aan apps, waarbij zorgverleners onvoldoende betrokken zijn bij de ontwikkeling en de inhoudelijke basis en daarmee de betrouwbaarheid ontbreekt.
  • De richtlijnen / protocollen van de verschillende specialismen zijn verschillend. Bijvoorbeeld: de huisartsen hebben andere richtlijnen de specialisten in de tweede lijn, dat kan betekenen dat de patient een digitale oplossing niet kan ‘meenemen’ van de eerste naar de tweede lijn.

Leerzaam?

Leuke conclusies naar aanleiding van een gesprek met een handjevol eensgezinden die elkaar online gevonden hebben, zal je misschien denken na het lezen van deze opsomming. “Wat vonden jullie van deze sessie?”, vroeg ik daarom aan het einde. Het was mooi om te merken dat de deelnemers geïnspireerd waren: Om vaker de mening te vragen van gebruikers, om verder te kijken dan de eigen omgeving, om nog een extra stap te zetten voor dat extra budget of die helpdesk oplossing. Het was dus leerzaam en een bron van inspiratie.

Voor ons is het daarom voor herhaling vatbaar. Naar aanleiding van dit gesprek hebben we twee vragen verzonnen voor de volgende sessie. Welke vind jij interessanter?

• Is een gecombineerde leefstijlinterventie voor de 0^e, 1^e en 2^e lijn mogelijk?

Met andere woorden: is het mogelijk dat de patient dezelfde digitale tool krijgt voor blended care in de eerste lijn als voor het bieden van onderzoeksresultaten op andere momenten in de behandeling?

• Wil de gebruiker 1 app voor alles? Of biedt de smartphone die omgeving al en is een totaaloplossing zoeken onzinnig?

Wendy Scholtens-Bos en Ilonka Coenraad gingen in gesprek met Mechteld Vermeulen, Sander Bijl, Rob Neeter, Rebecca Taylor, Manon van Splunder, Ward Laufer en Pauline van der Werf op Clubhouse. We weten niet meer wie die ICT-er uit de andere branche was. Stuur ons vooral een bericht als jij het bent. ;-)

Wil je meer weten over mensgericht digitaliseren in de zorg? Neem dan contact op!

*Voor wie het nog niet weet: Clubhouse is een nieuw social medium waarin mensen elkaar in gespreksruimten treffen. Het maakt het modereren van gesprekken makkelijk. Het is op uitnodiging en helaas alleen nog beschikbaar voor iOs.