Ilonka Coenraad is oprichter van Patient Journey Lab. Als interim hoofd online bij AMC leerde zij de mogelijkheden en onmogelijkheden van digitale interactie in de zorg. Ilonka blogde eerder over samenwerkingen tussen not-for-profit en profit organisaties.
Hoe kan je met design thinking de beste hybride zorg inrichten?

Hybride zorg krijgt veel aandacht in het Integraal Zorg Akkoord (IZA). Het biedt natuurlijk ook veel kansen om de zorg te verbeteren. De combinatie van het bieden van zorg op locatie en op afstand zorgt voor meer flexibiliteit en toegang tot zorg. Het heeft voordelen voor patiënten in afgelegen gebieden, of met mobiliteitsproblemen. Ook zijn er meer kansen om patiënten actief te betrekken. Door te werken met design thinking kan je hybride zorg goed inrichten op een manier die voor patiënten en zorgverleners optimaal is.
In de samenvatting van het zorgakkoord staat: “Niet alle problemen vragen om een medisch antwoord. Het Nederlandse systeem rondom zorg en ondersteuning is versnipperd. Medische, verpleegkundige en gemeentelijke professionals moeten meer met elkaar samenwerken en hebben wetten en systemen nodig die hen helpen in hun samenwerking. Er is een omslag nodig van ‘zorgen voor mensen’ naar ‘zorgen met mensen’.” Een lastige omslag, waarbij de huidige cultuur en financiering in de weg staan. Waarbij, door een gebrek aan ervaring met deze mensgerichte aanpak, betrokkenen toch vervallen in het traditionele optekenen van processen. Een methode die niet werkt voor dit doel. Het systeem is bovendien primair gericht op efficiency en kostenbesparing en niet op het centraal zetten van de behoefte van mensen. Als je bedenkt hoeveel tijd zorgverleners doorbrengen achter de computer, met of zonder patiënt aan de andere kant van het bureau, dan weet je al genoeg. Hybride zorg op zichzelf is dus geen wondermiddel, het gaat om de manier waarop we het inzetten.
De juiste keuzes maken voor de inzet van innovaties
Het gebruiken van design thinking en het werken met patiënt en employee journeys is noodzakelijk om te komen tot nieuwe processen en de juiste keuzes als het gaat om technische- en sociale innovatie. Design Thinking met de betrokkenen en ook met designers, want die kunnen helpen bij het houden van focus op de behoefte en het signaleren van innovatie kansen. Te vaak wordt de patient journey gezien als een 'alternatief zorgpad' en een status quo. Terwijl het een manier is om te denken en ontwerpen vanuit de behoeften van mensen. Alleen door het perspectief van zorgverleners en patiënten goed mee te nemen kan de financiering zo ingezet worden dat het ook in de toekomst aan blijft sluiten bij de behoefte van de verschillende groepen in de zorg.
Een goed uitgewerkte journey geeft een holistisch inzicht in de ervaring van de betrokkenen. Dat kan partijen in de zorg helpen bij het identificeren van gebieden die voor verbetering vatbaar zijn, en het ontwerpen van nieuwe zorgpaden. Het simpelweg toevoegen van digitale middelen of sociale innovaties zonder inzicht in de frustraties en motivaties van patiënten en zorgverleners leidt te vaak tot punt oplossing, die in het licht van het hele zorgpad, of bijvoorbeeld een patiënt die meerdere aandoeningen heeft, weinig toevoegen.
Enkele voorbeelden van situaties waarbij het werken met design thinking leidt tot een beter hybride zorgpad:
- Hiaten in de zorg identificeren: Een zorgpad loopt voor patiënten altijd langs verschillende zorginstellingen, om dit te optimaliseren is het van groot belang dat zorgverleners samenwerken. Een in kaart gebrachte journey kan zorgverleners helpen hiaten in de zorg en gebieden waar de samenwerking voor verbetering vatbaar is te identificeren. Als een patiënt bijvoorbeeld doorverwezen wordt van de ene naar de andere zorgorganisatie en de informatie niet goed doorgegeven is, kan dit worden vastgesteld en aangepakt om het zorgpad te verbeteren.
- Het verbeteren van de communicatie: Het in kaart brengen van de ervaring van patiënten en zorgverleners kan helpen met identificeren wanneer de communicatie tussen patiënten en zorgverleners niet goed loopt. Patiënten hebben op momenten van stress moeite met het volgen van uitleg of instructies. In het geval van het niet begrijpen van de medicatie of de instructies voor postoperatieve zorg, kunnen er complicaties optreden die voorkomen kunnen worden.
- Verbetering van de patiënt- en medewerker tevredenheid: Door de ervaring van deze groepen te begrijpen, kan hybride zorg zo ontworpen worden dat de tevredenheid van beide partijen groter wordt. Inzicht in de voorkeur van patiënten en zorgverleners voor bijvoorbeeld een digitaal of een fysiek spreekuur op basis van nut en noodzaak, wordt alleen echt goed duidelijk als de ervaring van beide groepen onderzocht wordt.
- Stroomlijnen van processen: design thinking methoden kunnen zorgorganisaties helpen een efficiënt zorgpad te ontwerpen, of het hybride werken zo te implementeren dat de ervaring van de betrokken doelgroepen optimaal is. Dit kan leiden tot snellere diagnoses, kortere wachttijden en betere resultaten. Het in kaart brengen van een patient journey of een employee journey helpt de behoeften van deze groepen te identificeren, zodat een optimaal vernieuwd hybride zorgpad ontwikkeld kan worden.
Wil je meer weten over het in kaart brengen van de ervaring van patiënten en zorgverleners?
Neem contact met ons op, of kijk naar onze cases !
Voor wie meer wil weten over hoe design thinking in de zorg toegepast kan worden is dit artikel interessant. Of bekijk dit interessante artikel over het Rotterdamse Oogziekenhuis en deze over design thinking bij Philips.
Patient Journey Lab
Elevatorhuis
Parklaan 8
3016 BB Rotterdam
+31 (0) 10 3030373